Nghe Menu Nghe nội dung
Go Top

Văn hóa

Người thợ mộc cả Daemokjang Hàn Quốc

#Âm điệu ngàn xưa l 2014-11-19

Âm điệu ngàn xưa

Người thợ mộc cả Daemokjang Hàn Quốc
[Quan niệm của người Hàn Quốc về người người thợ mộc Daemokjang]Trong trường ca hát kể chuyện Pansori mang tên “Anh em nhà Heungbo” (Heungboga) có đoạn tả cảnh dựng nhà của người em. Người em Heungbo đem trồng hạt bầu do chim én báo ơn. Cây lớn nhanh như thổi và cho ba trái bầu lớn. Cưa trái bầu thứ nhất, từ trong ruột bầu tuôn ra tiền bạc và thóc gạo đầy nhà. Từ trái bầu thứ hai, vải vóc lụa là tràn ngập. Còn từ trái bầu thứ ba, hàng đoàn thợ mộc bước ra và chỉ trong chốc lát một ngôi nhà khang trang đã được cất dựng.
Xưa kia ở Hàn Quốc, làm gì có máy xúc hay sơ đồ thiết kế xây dựng, thế mà chẳng mấy chốc người ta đã có thể cất xong một ngôi nhà mái ngói đề huề. Khi xây dựng cung điện thì người thợ mộc cả cũng là người phụ trách lên kế hoạch, thiết kế, thi công và quản lý toàn bộ toán thợ tham gia công trình. Và người thợ mộc cả được người Hàn Quốc xưa gọi là Daemokjang (Đại mộc tượng), thường thì họ được phong quan Chánh ngũ phẩm.
Thợ mộc là người tạo dựng nên mọi vật phẩm và công trình bằng gỗ bằng khối óc và đôi bàn tay khéo léo tinh xảo. Nghề thợ mộc ở Hàn Quốc được chia thành hai nhóm là nhóm đại mộc Daemok và tiểu mộc Somok. Người thợ mộc chuyên xây cất nhà thì được gọi là Daemok, tức đại mộc. Còn người chuyên đóng bàn ghế và đồ gia dụng thì thuộc nhóm Somok, tức tiểu mộc. Xưa kia, nhà cửa, chùa chiền và cung điện đều được làm bằng gỗ. Chính vì thế mà vai trò và trọng trách của người thợ mộc cả là vô cùng quan trọng.

[Thành tựu và vai trò của người thợ mộc cả Daemokjang trong xã hội Hàn Quốc xưa và nay]Những công trình cổ đặc sắc của Hàn Quốc được Tổ chức Giáo dục, khoa học và văn hóa thuộc Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là di sản văn hóa thế giới đều được hình thành qua bàn tay tài tình của người thợ mộc cả Daemokjang. Có thể kể đến như chùa Bulguk (Phật Quốc), Đại trường Kinh thời Goryeo ở chùa Haein (Hải Nhân), Jongmyo (Tông miếu), cung điện Changdeok (Xương Đức). Ngoài ra, những kiến trúc cổ trường tồn trên một nghìn năm như Điện Muryangsu (Vô Lượng Thọ) ở chùa Buseok (Phù Thạch) hay tòa tháp gỗ chín tầng Hwangryong (Hoàng Long) bị hỏa hoạn cháy rụi nay không còn nữa cũng đã được xây dựng nhờ công sức và sự khéo léo của người thợ mộc. Có thể nói, Daemokjang là những người tạo dựng nên văn hóa kiến trúc của Hàn Quốc. Trong khoảng 100 năm trở lại đây, người ta ưa chuộng phong cách kiến trúc châu Âu với những công trình xây dựng bằng xi măng cốt thép. Dần dà nghề thợ mộc cả Daemokjang cũng mất đi chỗ đứng và vai trò trong xã hội hiện đại. Gần đây, văn hóa truyền thống Hàn Quốc được đánh giá cao, trào lưu xây nhà theo kiểu truyền thống Hanok và nhu cầu bảo tồn trùng tu các công trình di sản văn hóa ngày một tăng cao nên nghề thợ mộc đã lấy lại được sự trọng thị của xã hội. Vai trò độc đáo và tinh thần kế tục truyền thống của người thợ mộc cả Daemokjang Hàn Quốc đã được thế giới công nhận và đã được đăng ký là di sản phi vật thể nhân loại của UNESCO năm 2010.
Xưa kia, người Hàn Quốc buộc khúc gỗ nặng hoặc tảng đá vào một đầu dây, còn đầu dây bên kia thì do một nhóm người cùng hò nhau kéo lên rồi thả xuống để đầm đất làm nền nhà cho chắc. Thời đó họ đã dùng câu hát để phối hợp với nhau nhịp nhàng trong các động tác lao động. Đặc trưng trong kiến trúc truyền thống của Hàn Quốc là cho dù công trình xây dựng có lớn đến mấy thì người ta cũng không dùng đinh sắt mà lắp ghép các khớp gỗ lớn nhỏ với nhau hoàn toàn bằng mộng gỗ. Chất liệu gỗ và kích cỡ các cây gỗ đều được tính toán kỹ lưỡng tùy theo từng vị trí và mục đích sử dụng của công trình xây dựng sao cho vừa tạo được vẻ đẹp lại vừa hài hòa với cảnh quan thiên nhiên. Để đạt được trình độ này, người thợ mộc phải theo thày học cỡ vài chục năm mới có thể tiếp thu được kinh nghiệm, rèn luyện kỹ năng cùng những cảm nhận nhà nghề này. Và muốn trở thành thợ mộc cả Daemokjang, thì ngoài những kiến thức, kinh nghiệm kế thừa từ bề trên, người thợ mộc lành nghề cần phải biết phát huy khả năng sáng tạo của riêng mình. Vai trò của thợ mộc Daemokjang được phát huy tối đa khi trùng tu cung điện Gyeongbok (Cảnh Phúc) vào cuối thời Joseon (thế kỷ XIX). Thời đó để đẩy nhanh tiến độ xây dựng cung điện, triều đình đã phải huy động tất cả những người thợ mộc lành nghề trên cả nước về và để động viên tinh thần cho nhóm thợ, cha đẻ của thái tử nối ngôi đã đích thân mời cả các kép hát ở mọi miền về biểu diễn. Chính điều này đã tạo cơ hội giao lưu văn hóa các vùng miền. Tới nay người ta vẫn còn truyền nhau câu hát phổ biến nhất thời đó là bài Gyeongbokgung Taryeong (Khúc ca cung Cảnh Phúc).

* Trích đoạn tả cảnh cất nhà người em trong trường ca hát kể chuyện Pansori “Heungboga” (Anh em nhà Heungbo) / Seong Chang-sun
* Khúc hát đầm đất san nền nhà của làng Geumsan, xã Tanhyeon, thành phố Paju, tỉnh Gyeonggi/ Chu Gyo-jeon
* Khúc ca cung Gyeongbok (Cảnh Phúc)/ Lee Geum-mi

Lựa chọn của ban biên tập