Bộ Ngoại giao Hàn Quốc ngày 28/3 công bố văn kiện ngoại giao về quá trình chuẩn bị nội dung cho cuộc điện đàm giữa lãnh đạo Hàn-Mỹ vào ngày 17/8/1994, khi đó là Tổng thống Kim Young-sam và người đồng cấp Mỹ Bill Clinton. Cuộc điện đàm này được diễn ra sau cuộc hội đàm cấp cao Mỹ-Triều giai đoạn ba diễn ra tại Geneva (Thụy Sĩ) từ ngày 5-12/8 cùng năm.

Tại cuộc hội đàm trên, Washington và Bình Nhưỡng đã đạt được thỏa thuận về "các hạng mục chính" như thiết lập Văn phòng liên lạc song phương, hỗ trợ lò phản ứng nước nhẹ cho miền Bắc, đóng băng xây dựng nhà máy điện hạt nhân, cung cấp năng lượng tạm thời. Sau đó, hai nước Mỹ-Triều đã ký kết thỏa thuận chính thức với các nội dung cụ thể vào ngày 21/10 cùng năm.

Trong tài liệu mà Bộ Ngoại giao vừa công bố, Tổng thống Kim Young-sam khi đó dự định đề cập với lãnh đạo Mỹ rằng nội dung thỏa thuận Mỹ-Triều không đề cập trực tiếp tới đối thoại liên Triều. Một số ý kiến trong dư luận cho rằng việc hai nước Mỹ-Triều thảo luận về vấn đề hạt nhân Bắc Triều Tiên mà không có nước đương sự là Hàn Quốc là một điều sỉ nhục. Thậm chí, còn có một số ý kiến chỉ trích rằng liệu có phải Washington đang xem nhẹ tầm quan trọng của đối thoại liên Triều hay không. Điều này là bởi Bắc Triều Tiên vẫn giữ suy nghĩ sai lầm, đó là có thể cải thiện quan hệ với Mỹ mà không cần đạt được tiến triển thực chất nào trong quan hệ liên Triều.

Tài liệu trên còn có nội dung hai nước Hàn-Mỹ cần tiếp tục cảnh giác trước những chiêu trò của Bắc Triều Tiên, phải khiến Bình Nhưỡng nhận thức một cách chắc chắn về tầm quan trọng của tiến triển đối thoại giữa hai miền Nam-Bắc. Đây là văn kiện được soạn thảo trước để chuẩn bị cho cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo, nhưng không rõ liệu ông Kim đã phát biểu hết các nội dung này hay không.

Trong buổi họp báo tổ chức sau cuộc điện đàm nói trên, Phủ Tổng thống Hàn Quốc khi đó cho biết Tổng thống Kim đã nhấn mạnh rằng Seoul sẵn sàng hỗ trợ Bình Nhưỡng cải cách và mở cửa. Hai nước Hàn-Mỹ đã nhất trí duy trì phối hợp chặt chẽ và theo sát các hành động của Bắc Triều Tiên.

Tuy nhiên, qua tài liệu vừa được công bố, có thể thấy rõ Mỹ đã không tham vấn đầy đủ với Hàn Quốc trong quá trình đàm phán với Bắc Triều Tiên, và Chính phủ Seoul khi đó đã lo ngại về việc đối thoại giữa hai miền Nam-Bắc không được đề cập tới trong thỏa thuận Mỹ-Triều.

Trên thực tế, vào năm tiếp theo sau thỏa thuận Mỹ-Triều, Seoul và Washington cũng đã bất đồng ý kiến xoay quanh vấn đề cho phép miền Bắc nhập lò phản ứng nước nhẹ của Hàn Quốc.